Indywidualny trening słuchowy metodą Johansena
Lekarz badający słuch stwierdza, że jest on prawidłowy, gdy poziom słyszenia na różnych częstotliwościach mieści się w granicach od 20 do 5 dB, czyli powyżej niebieskiej linii na wykresie. Progi słuchowe znajdujące się poniżej 20 dB świadczą o niedosłuchu.
(Johansen Individualisierte Auditive Stimulation- Johansen IAS)
Lekarz badający słuch stwierdza, że jest on prawidłowy, gdy poziom słyszenia na różnych częstotliwościach mieści się w granicach od 20 do 5 dB, czyli powyżej niebieskiej linii na wykresie. Progi słuchowe znajdujące się poniżej 20 dB świadczą o niedosłuchu.
Okazuje się jednak, że słuchanie i słyszenie, to dwie różne umiejętności. Nie każdy, kto dobrze słyszy dźwięki (czyli słyszy na poziomie 20dB), jest zdolny do prawidłowego słuchania i czerpania informacji z tego, co usłyszał. Dziecko może słyszeć prawidłowo, ale nie być w stanie słuchać uważnie i bez wysiłku. Poprawne słyszenie nie daje gwarancji na to, że słuch będzie w stanie pracować bez zakłóceń w procesie rozumienia i produkowania mowy.
W końcu lat czterdziestych ubiegłego wieku francuski otolaryngolog profesor Alfred Tomatis przebadał wielu śpiewaków Opery Mediolańskiej i w wyniku tych badań stworzył on Optymalną krzywą uwagi słuchowej (na wykresie w kolorze czerwonym), czyli stosunek słyszenia określonych częstotliwości (w Hz) do poziomu natężenia dźwięku (w dB). Wyrażenie „optymalna” oznacza, że jest to idealny stosunek, który umożliwia najlepszą pracę słuchu i głosu. Taką właśnie krzywą mieli najlepsi śpiewacy Opery Mediolańskiej.
Na początku lat sześćdziesiątych analogiczne badania zostały przeprowadzone przez duńskiego pedagoga i psychologa, dyrektora Bałtyckiego Laboratorium badań nad Dysleksją doktora Kjelda Johansena, różnica polegała na doborze grupy badawczej. Johansen przebadał grupę czterdziestu uczniów najlepiej czytających w szkole. W wyniku tych badań Johansen uzyskał krzywą słuchową znacznie zbliżoną do krzywej Tomatisa. W ten sposób wykazał, że poziom słyszenia określonych częstotliwości ma znaczenie dla przetwarzania mowy oraz wpływa na umiejętność czytania i pisania.
Zaburzenia bądź trudności w uważnym słuchaniu, tj. w przetwarzaniu bodźców słuchowych mają różną etiologię i charakteryzują się wieloma różnymi objawami. Istnienie tego rodzaju zaburzeń lub trudności należy wziąć pod uwagę jeżeli:
1. często występują infekcje ucha lub problemy ze słuchem
2. występują trudności ze słuchaniem przy natężeniu odgłosów w tle
3. często powtarzają się sytuacje, w których prosimy o powtórzenie informacji
4. istnieją głośne dźwięki lub określone tony, na które jesteśmy nadwrażliwi
5. mowa jest monotonia i bez wyraźnej intonacji
6. wystąpiło opóźnienie w rozwoju mowy
7. istnieje konieczność terapii logopedycznej
8. występują trudności w nauce czytania i pisania
Zaburzenia przetwarzania słuchowego nie ustępują samoistnie. Wymagają cierpliwej i systematycznej pracy terapeutycznej, indywidualnie zaplanowanej stymulacji słuchu.
Jedną z metod stosowaną w 16 krajach na świecie jest Metoda Indywidualnej Stymulacji Słuchu Johansena (Johansen Individualisierte Auditive Stimulation- Johansen IAS). Program terapii, zwanej też domową, opiera się na specjalnie skomponowanej muzyce wykonywanej na syntetyzatorze. W oparciu o przeprowadzoną diagnozę pacjent otrzymuje płytę CD z indywidualnie przygotowanym nagraniem. Nagrania tego słucha w domu każdego dnia po 10 minut przez okres od 6 do 10 tygodni. Po upływie tego czasu powinien wykonać badanie kontrolne, by można było określić zaistniałe zmiany i przygotować nową, specjalnie dla niego nagraną płytę CD. Cykl terapeutyczny u dzieci trwa najczęściej 9 – 12 miesięcy. U osób dorosłych bywa dłuższy.
Ideą tak prowadzonej terapii słuchu jest powolna, rozłożona w czasie stymulacja, która przynosi stopniową poprawę zdolności przetwarzania słuchowego. Systematyczny i zaplanowany trening słuchowy ma bardzo pozytywny wpływ na następujące umiejętności:
1. zdolność utrzymywania uwagi i koncentracji na wypowiedziach ustnych
2. rozumienie wypowiedzi ustnych
3. zdolność identyfikowania i różnicowania podobnie brzmiących dźwięków lub głosek (przetwarzanie fonologiczne)
4. pamięć słuchowa
5. poprawne pod względem artykulacyjnym wypowiadanie się
6. spostrzeganie samego siebie (samoocena)
7. zdolność nawiązywania kontaktów społecznych
8. czytanie i pisanie
9. nauka języków obcych